کلیات قارچ شناسی بهداشت محیط

کلیات قارچ شناسی بهداشت محیط

کلیات قارچ شناسی بهداشت محیط

فرمت: PPT تعداد صفحات: 110

تهیه و تنظیم: دکتر شریف دینی

خصوصیات عمومی قارچ ها

• غیر متحرک
• یوکاریوت
• فاقد رنگدانه کلروفیل
• تولید مثل بوسیله اسپور یا هاگ
• تولید مثل جنسی و غیر جنسی
• دیواره سلولی از جنس کیتین، گلوکان، مانان و پپتیدوگلیکان دارند.

مورفولوژی قارچ ها

رشته ای: گروهی از قارچ ها هستند که با تشکیل لوله های ساده یا منشعب بنام میسلیوم از سایر ارگانیسم ها متمایز می شوند. این قارچ ها قادر به ایجاد میسلیوم های حقیقی هستند که ممکن است به دو فرم زیر دیده شوند:

• میسلیوم های بدون دیواره عرضی
• میسلیوم های با دیواره عرضی

مخمرها: مخمرها و شبه مخمرها گرد یا بیضی شکل هستند که بصورت جوانه زدن (Budding) تکثیر می کنند و کلونی آنها نظیر باکتری ها حالت خامه مانند داشته و سطح آن مرطوب است.

قارچ های دی مورفیک: تحت شرایط خاصی به فرم (رشته ای) کپکی یا مخمری مشاهده می شوند.

بیماری های قارچی

از هزاران گونه شناخته شده تنها تعداد معدودی بیماریزا هستند و عفونت های متنوع سطحی ، جلدی ،عمقی و سیستمیک ایجاد می کنند . بیماریهای قارچی معمولا فرم مزمن بخود می گیرند.

خصوصیات عفونت های قارچی

قارچها در مقایسه با سایر میکروب ها از قدرت بیماریزایی کمتری برخوردار هستند.

در افراد طبیعی اکثر عفونت های قارچی بصورت نهفته و بدون بروز علایم بالینی سپری می شوند.

با توجه به سیستم ایمنی بدن و شرایط زمینه ای خاص، عفونت های قارچی می تواند از حالت مزمن تا حاد ،سطحی ، جلدی ، زیر جلدی و سیستمیک و بیماریهای آلرژیک متغیر باشد.

پس از اینکه سطوح دفاعی بدن شکسته شد، عفونت ایجاد شده با توجه به محل کلونیزاسیون قارچ تقسیم بندی می شود:

• عفونت های قارچی سطحی
• عفونت های قارچی جلدی
• عفونت های قارچی زیر جلدی
• عفونت های قارچی فرصت طلب
• عفونت های قارچی احشایی

منشاء آلودگی های قارچی

اگزوژن: در طبیعت حضور دارند و از طریق استنشاق یا خراش پوستی به داخل بدن وارد شده و بیماری ایجاد می کنند.

آندوژن: در بدن میزبان بطور کامنسال زندگی می کنند و تحت شرایط خاص مثل دیابت، نقص ایمنی، ایدز، مصرف بی رویه آنتی بیوتیک ها و … تکثیر یافته و بیماری زا می شوند.

قارچ های سطحی

پیدرا

پیدرا عارضه قارچی ساقه مو می باشد که با ایجاد گره های نامنظم و متعدد در طول ساقه مو مشخص می گردد. گره ها در واقع توده های متراکم قارچ در اطراف ساقه مو بوده و برحسب رنگ گره دو نوع پیدرای سیاه و سفید قابل تشخیص است.

عوامل بیماری:

• عامل پیدرای سیاه Piedraia hortae است.
• عامل پیدرای سفید تریکوسپورون بژلی می باشد.
• پیدرای سیاه اغلب به موهای پوست سر حمله می کند.
• پیدرای سفید بیشتر به موهای صورت و نواحی تناسلی و زیر بغل حمله می کند.

تظاهرات بالینی: قارچ در ساقه مو و در نزدیکی پوست رشد نموده و به تدریج در قسمت زیر کوتیکول ساقه مو وارد می شود و گره هایی تولید می کند که بین دو انگشت بخوبی قابل لمس است.

درمان: حتی المقدور باید موها را تراشیده و یا موهای آلوده را با موچین برداشت و از مواد قارچ کش موضعی استفاده نمود. امروزه از ترکیبات موضعی و خوراکی آزول ها نیز در درمان استفاده می شود.

تینه آ ورسیکالر

• عارضه مزمن و معمولاً بدون علامت لایه شاخی پوست می باشد.
• عامل بیماری یک مخمر چربی دوست به نام مالاسزیا فورفور است.
• بطور کلی رنگ ضایعات به دو فرم روشن تر از پوست اغلب در افراد با رنگ پوست تیره و پررنگ تر از پوست غالبا در افراد با رنگ پوست روشن مشاهده می شود.

اپیدمیولوژی:

• انتشار جهانی دارد ولی بیشتر در نواحی گرم و مرطوب مشاهده می شود.
• بیشتر مردان جوان مبتلا می شوند و آن را به بالا بودن میزان دهیدروتستوسترون (DHT) نسبت داده اند.
• در ایران پی تی ریازیس ورسیکالر در مناطق گرم و مرطوب جنوبی، سواحل دریای خزر و در نواحی جنوب دریاچه ارومیه شیوع فراوان داشته و در فلات مرکزی، تهران، اصفهان و مشهد هم دیده می شود.

ضایعات هیپرپیگمانته (شکل سمت چپ) و هیپوپیگمانته (شکل سمت راست) در بیماران مبتلا به پی تی ریازیس.

تظاهرات بالینی:

• بیماری بصورت لکه های صاف یا کمی برجسته به رنگ تیره یا روشنتر از پوست طبیعی دیده می شود.
• در برخی از بیماران ضایعات توام با سوزش و یا خارش همراه است.
• بیماری بیشتر از جنبه زیبایی حائز اهمیت می باشد.

تشخیص آزمایشگاهی: چراغ وود: با تاباندان چراغ وود در محل های حضور قارچ عامل بیماری، فلورسانس زرد طلایی رنگ مشاهده می شود.

درمان: جهت درمان از مواد کراتولیتیک مانند پماد وایتفیلد، اسید سالیسیلیک 3 درصد، قارچ کش های ضعیف مثل محلول تیوسولفات سدیم 30 درصد و پماد سولفور 2 درصد استفاده می شود.

اریتراسما

اریتراسما عارضه موضعی و مزمن طبقه شاخی پوست است. جایگاه عفونت بیشتر قسمت های چین دار بدن مثل نواحی تناسلی، زیرپستان، زیربغل و بین انگشتان می باشد. نواحی عفونی شده صاف، چرب و پوشیده از شوره های ریز آردی شکل است.

عامل بیماری: ارگانیسمی به نام کورینه باکتریوم مینوتیسیموم عامل بیماری می باشد.

اپیدمیولوژی: بیماری انتشار جهانی دارد و آلودگی در نقاط گرم و آب و هوای مرطوب شایعتر است. عدم رعایت بهداشت فردی مهمترین عامل ابتلا به بیماری بشمار می آید. ظاهراً بیماری با تعریق زیاد رابطه نزدیک دارد و طبق نظر برخی محققین دیابت ملیتوس هم جزء عوامل زمینه ای بیماری است.

تظاهرات بالینی: لکه های کاملاً محدود با حاشیه مشخص به رنگ های قرمز مسی یا قرمز مایل به قهوه ای، براق و پوشیده از شوره های آردی شکل بدون وزیکول، التهاب و ترشح توام با خارش ملایم مشخصه اصلی بیماری می باشد.

شایع ترین محل درگیری؛ کشاله ران و ناحیه اسکروتوم در مردان و زیر چین های پستان در زنان دیده می باشد.

درمان: اریترومایسین داروی انتخابی است.

قارچ های جلدی

درماتوفیتوزیس

درماتوفیتوزیس عارضه قارچی بافت های کراتینیزه پوست، مو و ناخن می باشد که در نتیجه جایگزین شدن درماتوفیت ها در این نسوج حاصل می گردد.

عوامل بیماری: درماتوفیت ها دسته ای از قارچ های کراتینوفیلیک می باشند که از نظر خصوصیات ساختمانی شباهت زیادی به یکدیگر دارند. تاکنون بیش از 40 گونه درماتوفیت شناخته شده است که مجموعا در 3 جنس طبقه بندی می شوند:

• میکروسپوروم
• تریکوفیتون
• اپیدرموفیتون

درمانتوفیت ها: از نظر منشاء آلودگی به 3 دسته انسان دوست، حیوان دوست و خاک دوست تقسیم می شوند.

درماتوفیت های مهم پزشکی

• کچلی سر عارضه قارچی پوست و موی سر، ابروها و و مژه ها می باشد. بیماری بیشتر مخصوص بچه هاست.
• توسط گونه های مختلف میکروسپوروم و تریکوفیتون ایجاد می شود.
• کچلی ریش بیشتر در مناطق روستایی معمول بوده و از طریق تماس با حیوانات آلوده بوجود می آید.
• همچنین در مناطق آندمیک توسط آرایشگران انتقال می یابد.

کچلی بدن:

• درماتوفیتوزیس پوست بدون مو اکثراً به فرم ضایعات حلقوی یا (Ring Worm) مشاهده می شوند.
• هر سه جنس میکروسپوروم، تریکوفیتون و اپیدرموفیتون قادر به ایجاد این نوع از بیماری هستند.
• تریکوفیتون روبروم مهمترین عامل کچلی بدن می باشد.

ادامه مطالب زیر را با دانلود فایل پاروپوینت مشاهده کنید:

• عفونت ناخن (اونیکومیکوزیس)
• اتومیکوزیس
• قارچ های زیر جلدی
• اسپوروتريكوزيس
• عفونت های قارچی فرصت طلب
• آسپرژیلوزیس
• موکورمیکوزیس
• کریپتوکوکوزیس
• کاندیدیازیس
• پنوموسیستوزیس