حفاظت در برابر پرتوهای یونیزان در بخش های پرتوشناسی تشخیصی
پاورپوینت حفاظت در برابر پرتوهای یونیزان در بخش های پرتوشناسی تشخیصی
فرمت: PPT تعداد صفحات: 416
مدرس: دكتر اصغر خان چرلی
متخصص پزشکی هسته ای
در این پاورپوینت جامع با موضوعات زیر آشنا خواهید شد:
- پرتوهای یونساز
- انواع تشعشعات رادیواکتیو
- ساختار هسته و اتم
- انواع اشعه ها و ویژگی آنها
- تجهیزات رادیوگرافی
- تشخيص و سنجش راديواكتيويته
- وسايل سنجش با استفاده از خاصيت برانگيختگی
- پرتوسنجی (دوزيمتری)
- فیلم بج و مزایا و معایب آن
- دزیمتری TDL، قلمی و جیبی
- روش های حفاظت در برابر اشعه
- بهداشت پرتوها
- سازمان های تنظيم كننده استانداردها
- حداكثر دوز مجاز پرتوهای يونيزان
- نقش تكنسين راديولوژی در حفاظت
- حفاظت پرتوكاران و بیماران در راديولوژی و رادیوگرافی
- حفاظت بیماران در راديوگرافی و فلوئوروسكوپی
- حفاظت رادیولوژیکی كودكان
- فتوتایمر
- حفاظت در پزشکی هسته ای
- دفع زباله های راديواكتيو
- حفاظت در راديوتراپی
- قواعد با پرتو در مراکز پرتو تشخیصی
هدف از اين درس آشنایی با روش ها، اصول فیزیکی و محاسبات مربوط به حفاظت از بیمار و پرسنل در بخش های تصویربرداری پزشکی همچنین آشنا نمودن دانشجويان با انواع پرتوهای مورد استفاده در راديولوژي، واحدهاي اندازه گيري پرتوها، وسايل سنجش پرتوها و دوزيمتري فردي است
تعريف: تشعشع يا پرتو انرژي درحال انتقال است. پرتوهاي يونساز اولين بار توسط آقاي رونتگن درسال 1895 كشف شد و به نام اشعه ايكس يا مجهول نامگذاري شد يك سال بعد آقاي بكرل متوجه شد به طور طبيعي بعضي از مواد از خود پرتو ساطع مي كنند. ( مواد پرتوزا ) خاصيت پرتوهاي يونساز ايجاد يونهاي مثبت و منفي درحين عبور از مواد است.
- اصل (ALARA (As Low As Reasonably Achievable: كاهش پرتوگيری پرتوكاران، بيماران و ساير افراد جامعه به هرچه كمتر موجه شدني
- با كمترين ضرر به بيمار بيشترين استفاده به او برسد. ضمن دادن حداقل اشعه، بيشترين كارآيي تشخيصي از يک اقدام بدست آيد.
- تكنولوژيست راديولوژي در خط مقدم جلوگيري از اكسپوژر زياد اشعه به بيمار قرار دارد.
انواع تشعشعات رادیواکتیو
- تشعشعات ذره ای
- اشعه آلفا
- اشعه بتا (بتای منفی – بتای مثبت)
- اشعه نوترونی
- تشعشعات الكترومغناطيسی
- اشعه گاما
- اشعه ايكس
وظايف تكنيسين راديولوژی
- تهيه تصاوير با كيفيت عالي كه بيشترين اطلاعات تشخيصي را فراهم سازد
- حفاظت در برابر اشعه كه با وظيفه اول در تعادل قرار مي گيرد لذا بايد با كمترين دوز ممكن اشعه بيشترين اطلاعات تشخيصي را فراهم سازد
- فراهم نمودن بالاترين سطح ممكن مراقبت از بيمار و ايجاد محيط مناسب و مطمئن در طول اقدام تشخيصی
اتم هاي پايدار و ناپايدار
- از حدود 3000 عنصر شناخته شده فقط 270 عنصر اتم پايدار دارند
- علت ناپايداري اتم ها:
- نسبت نوترون به پروتون: هرچه اين نسبت ازحالت تعادل دورتر باشد اتم ناپايدارتر مي شود
- زوج يا فرد بودن تعداد نوكلئون ها: فرد بودن تعداد باعث ناپايداري مي شود
- انرژي همبستگي نوكلئون: هرچه انرژي همبستگي كمتر باشد ناپايدارتر مي شود
اشعه آلفا:
- جنس اشعه آلفا هسته اتم هليم است
- از دو نوترون و دو پروتون تشكيل شده است
- جرم آن 4 واحد جرم اتمي و بار الكتريكي 2+ است
- علامت اختصاري آن
- منوانرژتيک است ـ برد كوتاه (در هوا چند سانتيمتر، در آب و بافت بدن چند ميكرون) ـ از پوست سالم نمي تواند عبور كند
- يونيزاسيون مخصوص بالا
اشعه بتای منفی
- جنس اشعه بتاي منفي الكترون است ولي منشا آن از هسته اتم مي باشد
- جرم آن درمقياس هسته اي صفر و بار الكتريكي 1- است
- داراي طيف انرژي پيوسته
- برد ذره بتاي منفي در هوا چند سانتيمتر تا متر و در آب يا بافت بدن چند ميليمتر است
- خاصيت يونسازي به مراتب كمتر از آلفا
اشعه بتای مثبت
- پوزيترون هم گفته مي شود
- ضد ماده الكترون است
- عمركوتاه دارد
- جرم پوزيترون برابر جرم الكترون و بار الكتريكي آن برابر با بار الكتريكي الكترون ولي با علامت مثبت است
- برد پوزيترون كوتاه بوده و بعد از از دست دادن انرژي با يك الكترون در محيط تركيب شده و نابود مي شود و در عوض دو فوتون با انرژي 511 كيلو الكترون ولت در جهت مخالف هم با زاويه 180 درجه ساطع مي شود.
- در تصويربرداري به روش Pet استفاده مي شود
توليد اشعه ايكس
- تعريف: اشعه ايكس جزو تشعشعات الكترومغناطيسي همانند نور مرئي بوده ولي طول موج كوتاهتری دارد.
- خواص فيزيكي اشعه ايكس
- نافذترين اشعه الكترومغناطيسي است و اين خاصيت توسط آقاي رونتگن ابتدا كشف شد. اين خاصيت باعث استفاده آن براي تصويربرداري مي شود.
- پلي انرژتيک است
- با سرعت نور و بصورت مستقيم حركت مي كند
- اگرچه همانند نور مرئي است ولي توسط عدسي فوكوس نمي شود
- از نظر الكتريكي خنثي است
- در برخورد با ماده دچار پراكندگي مي شود
- در برخورد با بعضي از كريستال ها باعث ايجاد نور مي شود
- باعث سياه شدن فيلم عكاسي مي گردد
- باعث يونيزه شدن گازها مي شود
- باعث اثرات بيولوژيک مي گردد
ادامه مطلب را با دانلود فایل پاورپوینت مشاهده کنید
