مراقبت های اورژانسی در مسمومیت ها
مراقبت های اورژانسی در مسمومیت ها
فرمت: PPT تعداد صفحات: 29
تعریف سم: سم به هر مادهای اعم از جامد، مایع یا گاز گفته می شود که اگر به مقدار کافی وارد بدن شود به بافت ها آسیب می رساند یا عملکرد اعضاء بدن را مختل می کند و بدین ترتیب سلامتی و حتی زندگی انسان را تهدید می کند.
راه های ورود سم به بدن:
1- خوردن: از لوله گوارش (معده و روده) جذب می شود و شایع ترین قسمت اعظم سم از طریق روده باریک و نه از معده جذب می شود.
2- استنشاق: تنفس سم بصورت گاز، بخار، دود یا آئروسل (ظهور علائم و نشانه ها سریعتر)
آلوئول ← وارد جریان خون ← تاثیر فوری تر نسبت به خوردن
3- تزریق IV-IM-SC:
- واکنش فوری موضعی به سم ← ادم ، قرمزی و تحریک محل تزریق
- مسمومیت تزریقی ← مصرف ماده مخدر، گزش ها و گزیدگی ها
- واکنش آنافیلاکتیک ← ناشی از تزریق زهر جانوران به درون بدن
4- جذب از طریق پوست یا غشاهای مخاطی
جدول 1: اقدامات اولیه در مسمومیت های گوناگون
| نوع مسمومیت | اقدامات اولیه |
| مسمومیت تنفسی | رساندن مصدوم به هوای آزاد و در صورت لزوم دادن اکسیژن و تنفس دهان به دهان |
| مسمومیت پوستی | شستشوی ناحیه و پوست با آب فراوان |
| مسمومیت غذایی | رقیق کردن محتویات معده مصدوم و وادار نکردن او به استفراغ |
| مسمومیت الکلی | رقیق کردن محتویات معده مسموم (در صورت هوشیاری) |
| مسمومیت دارویی (به جز داروهای آرام بخش و خواب آور) | رقیق کردن محتویات معده فرد (در صورت هوشیاری) و رساندن به مراکز درمانی |
| مسمومیت با اسید و باز | رقیق کردن محتویات معده با آب سرد یا شیر سرد با توصیه مرکز اورژانس و رساندن سریع مصدوم به مراکز درمانی مجهز |
| مسمومیت بانفت و بنزین | عدم تحریک به استفراغ |
1- مسموميت پوستی
مواد شیمیایی صنعتی، سموم دفع آفات، بعضی فلزات و عناصر مانند جیوه گیاهان سمی می توانند از این طریق ایجاد مسمومیت کنند. پوست و مخاط آسیب دیده به شدت حساس و تحریک پذیر می شوند و اگر سم به چشم ها نیز رسیده باشد، آنها نیز ملتهب خواهند شد. گاه مسمومیت تنها پس از جذب سم به خون و ایجاد علائم مسمومیت عمومی آشکار می شود.
اقدامات اولیه:
- برای جلوگیری از آلوده شدن خود، دستکش بپوشید.
- پوست آسیب دیده را با مقادیر فراوان آب بشویید.
- لباس های آغشته به سم را از تن مصدوم خارج کنید.
- پوست ناحیه درگیر را با آب و صابون کاملا شستشو دهید.
- اگر مسمومیت توسط یک ماده خشک ایجاد شده، قبل از شستشو آن را با برس از سطح پوست پاک کنید.
اقدامات عمومی در مسمومیت ها
اقدامات اولیه امدادگر در محل حادثه تا قبل از رساندن مصدوم به مراکز درمانی می تواند موجب نجات جان مصدوم و یا جلوگیری از وخیم تر شدن حال وی شود و از سوی دیگر احتمال بهبودی مصدوم را افزایش دهد.
قدم اول – شناسایی و برطرف نمودن مشکلاتی که جان مصدوم را تهدید می کنند: خطرات عمده ای که فرد مسموم با آنها روبرو است، عبارت است از؛ مهار دستگاه عصبی مرکزی و کاهش سطح هوشیاری، اختلالات شدید تنفسی (نظیر انسداد راه های هوایی و توقف تنفس) و ایست قلبی.
از این رو در برخورد با فرد مسموم پیش از هر گونه اقدامی، اقدامات زیر را انجام دهید:
- در مصدوم ABC را کنترل کنید در صورت عدم وجود تنفس و یا تنفس غیر مؤثر، عملیات احیاء را شروع کنید.
- در صورتی که مصدوم بیهوش است و تنفس طبیعی دارد او را در وضعیت بهبود قرار دهید تا در صورت استفراغ دچار خفگی نشود. او را در همان حال به مراکز درمانی انتقال دهید. در ضمن سر فرد مسموم را به سمت پایین خم کنید.
قدم دوم – شناخت ماده سمی: برای شناسایی نوع سم گاهی لازم است که به جمع آوری اطلاعات بپردازید. این اطلاعات را می توان از مصدوم، اطرافیان و شواهد او به دست آورد زیرا شناخت ماده سمی در اقدامات اولیه صحیح در مسمومیت بسیار مهم است. به عنوان مثال هرگز نباید مصدومی را که با فرآورده های نفتی دچار مسمومیت شده است، وادار به استفراغ نمایید.
فراموش نکنید: اطراف مصدوم را برای یافتن بطری، سرنگ و ظروف حاوی دارو یا مواد شیمیایی جستجو کنید و در صورت یافتن، آن را همراه مصدوم به بیمارستان بفرستید تا نوع سم و میزان مصرف شده مشخص گردد.
قدم سوم – کاهش میزان جذب سم و افزایش دفع آن توسط بدن: پس از کنترل علائم حیاتی، شناسایی و برطرف نمودن خطرات احتمالی و شناخت عامل مسموم کننده و نحوه ورود آن به بدن، اقدامات بعدی عبارت است از:
الف) جلوگیری یا به حداقل رساندن ورود سم به خون.
ب) تسريع دفع سم از بدن (با افزایش میزان ادرار یا انجام دیالیز).
ج) خنثی کردن سم با استفاده از پادزهر های اختصاصی
ادامه مطالب زیر را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.
- شرح حال و معاینه جسمی
- نشانه ها و علائم بیماران
- درمان مسمومیت ها
- جلوگیری از جذب بیشتر سم
- تشدید دفع سم
- تجویز آنتی دوت
- و …
