دانلود کتاب سیلاب های شهری
دانلود کتاب سیلاب های شهری
مولف: محمد طاهر طاهری بهبهانی، مصطفی بزرگ زاده
فرمت: PDF تعداد صفحات: 537
فهرست:
بخش اول: روشهای مقابله با سیلابهای شهری
- کلیات
- تأثيرات توسعه شهری در هیدرولوژی حوزه آبخيز
- جنبه های مختلف مقابله با سیلاب
- روشهای ساختمانی کنترل سیلاب
- انواع اقدامات ساختمانی
- روش های مخصوص اراضی شهری
- کلیاتی درباره طراحی حوضچه های کنترل سیلاب
- روش های مدیریتی مقابله با سیلاب
- كليات
- انواع اقدامات مدیریتی
- مطالعات سیلاب در برنامه ریزی شهری
- تعریف برنامه و برنامه ریزی شهری
- بررسی معیارهای متداول شهرسازی در زمینه سیلاب
- وضعیت موجود شهرها در مقابل خطرهای ناشی از سیل و خسارات وارده
- مروری بر گزارش های خبری سیل و پند آموزی از تجارب سیلگیری در سطح کشور
- علل اصلی ایجاد خسارات سیل
- طرح های عمرانی برنامه ایجاد تأسیسات حفاظتی شهرها به تفکیک استانی
- برنامه ایجاد تأسیسات حفاظتی شهرها در برنامه عمرانی پنج ساله اول و نقد و بررسی آن
- جمع بندی و پیشنهادها
- منابع بخش اول
بخش دوم: مطالعات هواشناسی و هیدرولوژی
- داده های پایه
- کلیات
- داده های هواشناسی عمومی
- داده های هواشناسی برای مطالعات سیلاب های شهری
- داده های هیدرولوژی
- تحلیل داده های بارندگی
- میانگین بارندگی در سطح محدوده طرح
- احتمال وقوع بارندگی یا سیلاب طراحی
- تحلیل فراوانی عمق با شدت بارندگی ها
- توزیع زمانی بارندگی ها
- برآورد سیلاب
- تحلیل طغیان رودخانه ها
- برآورد سیلاب حوزه های مشرف به شهر
- برآورد سیلابهای درون شهری
- منابع بخش دوم
بخش سوم: ملاحظات طراحی
- کلیات
- ارتباط طرح ریزی شهری و طراحی سیستم جمع آوری آبهای سطحی
- اهداف طراحی
- تأثیر شرایط فیزیکی در طراحی
- تأثير جنبه های اجتماعی – اقتصادی در طراحی
- تأثیر شرایط بهره برداری و نگهداری در طراحی
- سیستم های دفع سیلاب های شهری
- کلیات
- انواع شبکه های جمع آوری سیلاب های شهری
- اجزاء سیستم های دفع سیلابهای شهری
- کلیات
- سیستم های جمع آوری
- سیستم های انتقال
- تأسیسات محل تخلیه
- طراحی هیدرولیکی
- کلیات
- اصول پایه
- افت های انرژی
- طراحی
- ملاحظات ساختمانی و اجرایی
- عوامل مؤثر در انتخاب روشهای ساختمانی و مصالح
- ملاحظات اجرایی مجاری زیر زمینی
- ملاحظات اجرایی کانالها
- مسائل اجرایی مربوط به تأسیسات جنبی سیلابروها
- نقش مدل ها در طراحی
- کلیات
- انتخاب مدل مناسب
- نمونه هایی از کاربرد مدل های کامپیوتری
- ضرورت تحقیق در زمینه سازگاری مدل های مناسب با شرایط و نیازهای کشور
- پیوست برنامه های کامپیوتری
- منابع بخش سوم
مقدمه
دستهای از حوادث قهری که انسان بر آنها انگ «بلایای طبیعی» زده است همواره و به خودی خود بلا نیستند و آنچه آنها را بلیه گردانیده طرز معیشت اختراعی ماست. هیچ محکم های نسیم را به کیفر آنکه خانه عنکبوتان را ویران کرده است به عقوبت نمی رساند. اگر بشر خود و سکونت گاه و اموال خویش را بدون دفاع در معرض هجوم سیل قرار نمی داد، این پدیده طبیعی در خاطره نوع بشر چنان تصویر هول انگیری باقی نمی گذاشت که در صدر فهرست مخاطرات طبیعی تهدید کننده حیات جمعی قرار گیرد، بدنام کردن پدیده های طبیعی ما را از مسئولیت معاف نمی کند. کدام صاحب نظر است که نداند تمدن مصر باستان تا چه پایه رونق و جلال افسانه ای خود را مدیون طغیان های پربرکت نیل علیا بوده است. پس بر ماست که با تجهیز ساختمانها و مراکز سکونتی خود در برابر سیل، زیانهای محتمل را به حداقل برسانیم و علاوه بر آن هنرمان شاید این باشد که با مهار کردن سیلابها برای مقاصد کشاورزی و تولید انرژی و نظایر آنها کمال استفاده را ببریم.
در کشور ما انجام این وظیفه سخت به تعویق افتاده است. با وجود آنکه در بسیاری از کشورهای جهان چندین سال (و در پاره ای جایها نظیر کشورهای اسکاندیناوی و مجمع الجزایر ژاپن قرنها) است که تدابیر مقابله با خطرهای سیل و طغیان آبها در طرح و اجرای ساختمانها و مکانیابی سکونتگاه ها به کار می رود و با آنکه اکثر شهرها و مراکز جمعیتی کشور ما همواره در معرض تخریب ناشی از سیلابها بوده است، هنوز هم همه ساله می توان فهرست بلندی از تکرر وقوع سیل و بزرگی خسارات ناشی از آن تهیه کرد. در این میان بجز پاره ای اقدامات پراکنده امدادرسانی و نجات آن هم بعد از وقوع حادثه و معدودی تدابیر موضعی و موقتی، هیچ گونه طرح جامعی برای تجهیز شهرها در برابر مخاطرات سیل تهیه و اجرا نشده است. ضرورت تدوین چنین طرحی واحد شهرسازی و معماری را بر آن داشت که مطالعه همه جانبه کنترل سیل در مناطق شهری کشور را در دستور کار خود قرار دهد و از آن پس کلیه مهندسان مشاور عهده دار تهیه طرحهای توسعه شهری را مکلف کند که اصول مقابله با سیل را در زمره عوامل حاکم بر طراحی قرار دهند.
بررسی های اولیه کارشناسان واحد شهرسازی و معماری نشان داد که مقابله با سیل در شهر از جنبه های متعددی مطرح است که عمده ترین آنها عبارت اند از:
- ایجاد تأسیسات هیدرولیکی در خارج از شهرها برای ممانعت از ورود سیلاب بالا دست یا سیل ناشی از طغيان آبگیرها و رودخانه های مجاور شهر به داخل شهر.
- ایجاد موانعی در خارج شهرها برای به دام انداختن سیلابها و یا کند کردن حرکت آنها به منظور افزایش زمان تمرکز در پایین دست.
- ایجاد تأسیسات هیدرولیکی در داخل شهرها و نگهداری و بهسازی سیلابراه های طبیعی موجود به منظور مهار و تخلیه سیلاب های وارد شده از خارج شهر یا ناشی از طغیان آبگیرهای مجاور و داخل شهر و یا ناشی از ریزش در حوزه آبریز شهر،
- استفاده از عناصر شهری و خصوصیات فیزیو گرافیکی آنها در طراحی توسعه شهری به منظور هدایت و تخليه خود به خود سیلاب در شهر
- وضع و اجرای مقررات ساختمانی لازم الاجرا برای بالابردن مقاومت ساختمانهای شهر در مقابل تأثيرات تخریبی سیل.
برنامه ریزی و اجرای هر یک از این تدابیر اصولی در حوزه وظیفه یک یا چند دستگاه مسئول قرار می گیرد، اما بدون مطالعه همه جانبه موضوع و شناخت جامع این پدیده و روشهای مقابله با آن، تکلیف مراجع مسئول و مؤسسات ذیربط به روشنی معین نبود. به همین منظور، با کلیه مؤسسات دست اندر کار امور شهری و مهار سیل و نیز دانشگاه های کشور و اکثر مهندسان مشاور شاغل در این رشته مذاکرات وسیعی انجام شد و بالاخره در سال ۹۹ طرحی مطالعاتی با عنوان کنترل سیل در طرح ریزی شهری تعریف و اجرای آن به مهندسین مشاور توان آب واگذار شد که واجد صلاحیت لازم در این زمینه بودند.
اهداف این طرح را می توان به شرح زیر خلاصه کرد:
- تهیه دستورالعمل جامع و مفصل در مورد نحوه مطالعه سیل در شهر و چگونگی کسب و پردازش اطلاعات لازم و روش های استنتاج از آنها در طراحی.
- معرفی راه حل های مختلف مقابله با سیل در شهر و دستورالعمل طرز انتخاب راه حل های مناسب (مدل مناسب) برای استفاده و راهنمایی مهندسان مشاور شهرسازی و دستگاه های اجرایی مسئول،
- معرفی خصوصیات نرم افزارهای کامپیوتری موجود در جهان که هریک در قسمتی به کار طراحیهای فوق می آیند و روش انتخاب نرم افزار مناسب،
- تهیه شرح خدمات مشاوران شهر سازی در طراحی مقابله با سیل،
- و بالاخره دستورالعمل برای کارفرمایان طرحهای توسعه شهری برای کنترل کنی خدمات مشاور طرف قرارداد خود و طراحی شکل و محتوای اسناد پیمانها.
حاصل این تحقیق در سه مبحث:
- روشهای مقابله با سیلاب (مبحث اول)
- مطالعات هواشناسی و هیدرولوژی (مبحث دوم)
- ملاحظات طراحی (مبحث سوم)
همراه با بحث تفصیلی درباره موضوع و راه حل های مربوط به هر مبحث تهیه شده است.
بر این باوریم که در این سه مبحث به مهمترین اگر نگوییم تمامی پرسش های قابل طرح در مورد کنترل سیل در شهرسازی پاسخ داده شده است. کاری که پژوهشگران محترم با وجود محدودیت امکانات و منابع در این مجموعه انجام داده اند، از حیث جامعیت، روش طرح مسائل و پاسخ به آنها، گسترش مبانی علمی مطالعات هیدرولوژیکی، روش پردازش اطلاعات و استنتاج از آنها و بالاخره واردشدن در مقوله طرح ریزی شهری در عمل، بدون تردید در کشور ما منحصر به فرد است.
با وجود اینکه این مجموعه در اصل برای هدایت مهندسان مشاور طرح ریزی شهری و کارفرمایان و مدیران برنامه ریزی شهری تهیه شده، اما این کار چنان جامع انجام گرفته که برای سایر پژوهشگران و مؤسسات علمی و پژوهشی کشور، مهندسان و دانشجویان علاقه مند به مطالعه مسائل سیل نیز قابل استفاده است. این مجموعه ظرفیت آن را دارد که به عنوان یک کتاب مرجع در دانشکده ها و رشته های مرتبط تدریس شود. افزون بر این به منظور استفاده عمومی و غیر تخصصی کلیه علاقه مندان به آشنایی با پدیده سیل در شهرها و طرز مقابله با آن، بویژه شهرداران و سایر مسؤولان و کارشناسان امور شهری و همچنین دانشجویان رشته های برنامه ریزی و طرح ریزی شهری خلاصه ای از مطالب هر سه مبحث به زبانی ساده و عاری از بحث های پیچیده فنی به اضافه فهرست کنترل کمی مطالعات جمع آوری و دفع آبهای سطحی به صورت کتاب جداگانه ای در سال ۱۳۷۱ انتشار یافت.
ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.
