اصول و روش های نمونه گیری پسماند
اصول و روش های نمونه گیری پسماند
فرمت: PDF تعداد صفحات: 58
فهرست:
- مقدمه
- طرح های نمونه برداری
- نمونه برداری تصادفی جهت تعیین ویژگی های مواد زائد جامد خانگی
- جمع آوری نمونه از پسماند تفکیک نشده
- روش های نمونه برداری از توده های کمپوست
- تناوب نمونه برداری
- تعداد نمونه ها
- انتخاب نوع نمونه ها
- تجهیزات جمع آوری نمونه
- نگهداری و انتقال نمونه ها
- مزاحمت ها و محدودیت های نمونه برداری
- شستشو و گندزدایی ظروف نمونه برداری
- منابع
مقدمه
برای بررسی کمی و کیفی پسماند و به تبع آن کمپوست، لازم است عمل نمونه برداری علمی و دقیق صورت گیرد. نمونه برداری جمع آوری فیزیکی بخشی از کل مواد زائد به عنوان نماینده است و اصل مهم در جمع آوری نمونه این است که نمونه های جمع آوری شده نشان دهنده ویژگی های میانگین کل توده مواد زائد باشند. بنابراین، نمونه باید به گونه ای جمع آوری و جابجا شود که شکل فیزیکی و ترکیب اولیه آن حفظ شود و از آلودگی یا تغییر غلظت پارامترهای آنالیز شونده نیز جلوگیری گردد. این کار می تواند تنها با انتخاب روش نمونه برداری، روش شناسی و تکنیک مناسب و همچنین استفاده از تجهیزات و وسایل مناسب نمونه برداری انجام شود. دستیابی به داده های معنی دار از نمونه ها در گرو آن است که نمونه ها بازتاب دهنده ویژگی های میانگین کل مواد زائد جامدی باشند که از آن جا جمع آوری شده اند. همچنین، دستیابی به داده های معنی دار در گرو حفظ ویژگی های فیزیکی و شیمیایی نمونه های مواد زائد جامد و آزمایش آنها براساس روش کنترل کیفیت مناسب و دستور کار معتبر است. روشن است که روش ها و تکنیک های به کار گرفته شده نمونه برداری بسته به گوناگونی مواد زائد جامد و روش های مختلف ذخیره سازی و مدیریت مواد زائد متفاوت باشد.
معمولا، نمونه های مواد زائد جامد از مخازن، ظروف استوانه ای، مخازن گودالی، توده ها و یا از انواع تجهیزات پردازش و حمل و نقل نظیر نوار نقاله ها جمع آوری می شوند. بسیار مهم است که نمونه نشان دهنده ویژگی های اصلی مواد زائد جامد باشد. نمونه برداری باید بر اساس یک برنامه یا پروتکل انجام گیرد تا از نمونه برداری نمونه های واقعی و تعداد صحیح نمونه ها با فراوانی مناسب و حداقل کاهش یا تجزیه نمونه های برداشت شده اطمینان کامل حاصل شود. برنامه نمونه برداری، که پیش از نمونه برداری آماده می شود، بایستی هدف، محل و اندازه نمونه و غیره را پوشش دهد. همچنین، برنامه نمونه برداری بایستی در برگیرنده استفاده صحیح از تعریف ها، تعداد و فراوانی نمونه برداری، روش های رفع آلودگی و شیوه های جابجایی باشد. روش های نمونه برداری بسته به مایع، جامد، خمیری، و یا لجن بودن مواد زائد نمونه برداری شده متفاوت خواهد بود. برنامه محیط زیست سازمان ملل اجزاء جریان مطالعه ترکیب مواد زائد شهری را مطابق شکل (۱) بیان داشته است. همان طوری که در این دیاگرام دیده می شود، نمونه برداری اولین مرحله مطالعه تعیین خصوصیات مواد زائد جامد می باشد (۱).
طرح های نمونه برداری
در بعضی از مواقع به علت محدودیت های ناشی از وقت و هزینه، مطالعه تک تک تمام افراد یا اجزاء یک جامعه مقدور نمی باشد لذا معمولا اطلاعات را از نمونه ای که از جمعیت مورد مطالعه جمع آوری می نمایند، به دست می آورند. چنانچه نمونه طبق ضوابطی مقبول انتخاب شود، می توان نتایج آن را به کل جامعه تعمیم داد. به قول معروف” مشت نمونه خروار است. بنابراین ضرورت دارد تا در ابتدای کتاب روشهای مختلف نمونه برداری با تاکید بر پسماند و کمپوست معرفی شود. به طور کلی روش های انتخاب نمونه را می توان به دو گروه احتمالی و غیر احتمالی (تصادفی و غیر تصادفی) تقسیم کرد. بر همین اساس در قانون حفاظت و بازیابی منابع (RCRA) دو نوع طرح های نمونه برداری برای مواد زائد جامد ارائه شده است (۲, ۳): ۱- نمونه برداری احتمالی و ۲- نمونه برداری موثق یا غیر احتمالی.
شکل (۱) فلودیاگرم اجزاء مطالعه ترکیب مواد زائد شهری
الف) نمونه گیری احتمالی: به این نوع نمونه گیری، نمونه گیری علمی نیز می گویند. در نمونه برداری احتمالی فرض بر این است نمونه برداشت شده احتمالا بیانگر تمام قسمت های مواد زائد تحت مطالعه می باشد. به عبارتی تمام اجزاء یا هر جزء پسماند، شانس یا احتمال برابر یا دست کم معینی برای انتخاب شدن، دارند. در نمونه گیری احتمالی هر جزء از کل مواد زائد باید یک احتمال غیر صفر معلوم برای انتخاب شدن در نمونه را داشته باشد. در نمونه گیری احتمالی از قوانین احتمالات برای نمونه گیری استفاده می شود. انتخاب نمونه احتمالی با کمک عامل شانس انجام می شود. این عامل شانس است که به جای قضاوت و دانش محقق، معین می کند که باید کدام واحد در نمونه وارد شود. بنابراین، اشتباهات در نمونه های احتمالی عمدتا از مقوله اشتباهات تصادفی است. البته اشتباهات تصادفی قابل اندازه گیری می باشند. بر همین اساس با استفاده از آزمونهای آماری معنی دار بودن، محقق می تواند با اطمینانی معین نسبت به تعمیم پذیری برآوردهای نمونهای قضاوت کند. برای انجام نمونه گیری ابتدا از فرمول تعیین حجم نمونه استفاده می گردد و پس از تعیین حجم نمونه و چارچوب نمونه گیری (فهرست اسامی اعضای جامعه با یکی از روش های آن اقدام به نمونه گیری می شود. نمونه برداری احتمالی به صورت پنج دسته می باشد اما همه آنها به طریقی حالت تصادفی دارند .
- نمونه برداری تصادفی ساده
- نمونه برداری تصادفی طبقه ای
- نمونه برداری سیستماتیک یا نظام یافته
- نمونه گیری مجموعه رتبه ای
- نمونه گیری متوالی
ب) نمونه گیری غیر احتمالی: در این شیوه نمونه گیری پاره ای از اجزاء شانس بیشتر و یا نامعینی برای انتخاب دارند. به این روش نمونه گیری، نمونه گیری غیر علمی می گویند. انواع نمونه گیری غیر احتمالی به شرح ذیل می باشند :
ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.
